Şırnak ve ilçelerinde artan çocuk istismarına ilişkin Araştırma Önergesi

 

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA

Türkiye’de çocuklara yönelik artan şiddet, istismar ve taciz vakaları basına da yansımaktadır. Bu bağlamda, koruyucu ve/veya önleyici tedbirlerin hayata geçirilmemesi, cezasızlık uygulamaları gibi politikalar istismarcıları cesaretlendirmekte ve vakaların artmasında önemli bir rol oynamaktadır.

Son olarak Şırnak’ta yaşanan olayda, çok sayıda çocuk Y.A isimli fail tarafından cinsel saldırıya uğramıştır. Olayın kamuoyuna yansımasının ardından fail tutuklanmış olsa da, bu durum iktidarın cinsel istismarla mücadeleyi öncelikli bir gündem olarak ele almadığı gerçeğini değiştirmemektedir.

Birçok örnekte olduğu gibi, basına yansımayan istismar vakaları etkin bir soruşturma süreci geçirmemekte; adli süreçler ya hiç başlatılmamakta ya da dosyalar kapatılmaktadır. Gündeme gelen vakalarda ise, kamuoyunun tepkisini bastırmak amacıyla istenen yüksek hapis cezalarıyla, sanki etkin bir mücadele yürütülüyormuş algısı yaratılmaktadır.

Türkiye’nin taraf olduğu “Birleşmiş Milletler Çocuk Haklarına Dair Sözleşme” uyarınca, devletin sorumluluğu; çocukları cinsel istismara karşı korumak, istismarı önlemek için gerekli tedbirleri alarak çocukların sahip oldukları hakları güvence altına almaktır. Bu nedenle, çocukların maruz kaldığı istismar vakalarının engellenmesi, ihmallerin açığa çıkarılması, adli ve idari soruşturmaların etkin bir şekilde yürütülmesi ve çocuğun üstün yararı ilkesi çerçevesinde gerekli önlemlerin alınması amacıyla; Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğü’nün 104 ve 105’inci maddeleri ile Anayasa’nın 98’inci maddesi uyarınca bir Meclis Araştırma Komisyonu kurulmasını arz ve teklif ederiz.24.06.2025

 

GEREKÇE

Çocuklar; evde, okulda, kursta, oyun alanlarında güven içinde yaşayamamaktadır. İstismara karşı önleyici politikaların hayata geçirilmemesi, faillerin cezalandırılmaması ya da yargı paketleri kapsamında serbest bırakılmaları, çocuk istismarının yaygınlaşmasına neden olmaktadır.

Türkiye, çocukların cinsel sömürü ve istismara uğramasını engellemek amacıyla Lanzarote Sözleşmesi’ne imza atmıştır. Bu sözleşme, önleyici ve koruyucu ceza hukuku alanının oluşturulmasını, özel bir gözetim ve denetim mekanizmasının kurulmasını öngörmektedir. Ancak bu yükümlülükler etkin şekilde uygulanmamakta; istismar vakalarında çoğu zaman yalnızca “somut delil” aranmakta, bu da adaletin önünde bir engel teşkil etmektedir.

Adalet Bakanlığı'nın Nisan 2024’te yayımladığı “Adalet İstatistikleri 2023” raporuna göre, sadece 2023 yılında “çocukların cinsel istismarı” suçu kapsamında 40.713 yeni dosya açılmış, bu dosyalarda toplam 36.275 şüpheli yer almıştır. 2015–2023 yılları arasında ise bu suç türünde açılan dosya sayısında yüzde 94 oranında artış yaşanmıştır. Bakanlığın kendi verileri dahi, çocukların devlet tarafından yeterince korunmadığını ve önleyici tedbirlerin alınmadığını ortaya koymaktadır.

Ülkenin birçok bölgesinde çocuk istismarı yaşanmaktadır. Ancak özellikle son yıllarda başta Şırnak ili ve ilçeleri olmak üzere; Kürtlerin yoğun yaşadığı bölgelerde taciz ve istismar vakalarının daha da yaygınlaştığı görülmektedir. Yaşanan istismar olayları sonucunda aileler büyük bir endişe içinde; çocuklar ise kendilerini güvende hissetmemektedir.

10 Haziran 2024’te Y.A isimli failin çok sayıda çocuğu istismar etmesi, bu olayların ilki değildir.  2024 yılı Haziran-Temmuz aylarında, Maraş merkezli depremler sonrasında ailesiyle birlikte Şırnak’a yerleşen 15 yaşındaki bir çocuk, Şırnak Valiliği’nde koruma olarak görev yapan polis O.Y tarafından cinsel istismara uğramıştır. Fail hakkında “Çocuğun Nitelikli Cinsel İstismarı”, “Kişiyi Hürriyetinden Yoksun Kılma” ve “Kadına Karşı Tehdit” suçlamalarıyla iddianame hazırlanmış, savcılığın dört kez tutuklama talebine rağmen fail tutuksuz yargılanmaktadır.

2024 yılında Şırnak Merkez’de bulunan Şehit Komiser Umut Tunçay Ortaokulu’nda öğretmenlik yapan M.U’nun dört çocuğa cinsel istismarda bulunduğu öğrencilerin şikâyeti üzerine ortaya çıkmış ve fail tutuklanmıştır. Ardından 2024 yılında Silopi’deki bir yatılı lisede görevli öğretmen S.V farklı tarihlerde 6 öğrenciye cinsel tacizde bulunmuş, öncesinde de benzer vakaların faili olmasına ve hatta bir dönem tutuklu yargılanmasına yani cinsel taciz-istismar suçunu zincirleme işlemesine rağmen tutuklanmamıştır. 

2020 yılında yine Şırnak’ta, bir uzman çavuşun 13 yaşındaki bir çocuğu istismar etmesi üzerine aile şikâyetçi olmuş, ancak Şırnak Valiliği “çevreyi rahatsız eden vatandaş” ve “aşırı alkollü” açıklamalarıyla olayı kapatmaya çalışmıştır.

Cezasızlığa yine bir örnek, basında yer alan bilgilere göre, Cizre Merkez Anadolu Lisesi’nde görev yapan ve Eğitim-Bir-Sen temsilcisi olan B. E’nin 2018-2020 yılları arasında yaklaşık 50 öğrenciyi mesaj yoluyla istismar ettiği öğrenilmiştir. Ancak soruşturma tamamlanmadan, B.E’ nin İstanbul’daki bir okula atandığı ortaya çıkmıştır.

2020 yılında Şırnak’ta dört öğrenciyi istismar eden öğretmen U.E. gözaltına alınmış, ancak kısa süre sonra serbest bırakılmıştır. Cinsel istismara uğrayan çocukların birçoğu baskılar nedeniyle şikâyetlerini geri çekmiş ya da cezasızlık karşısında sessiz kalmak zorunda bırakılmışlardır. Kamuoyuna yansımamış ya da şikâyet edilmemiş istismar vakaları dahi tek başına dehşet vericidir. Yıllardır çocuk istismarının önlenmesi ve gerekli yasal yaptırımların hayata geçirilmesi için sunduğumuz kanun teklifleri ve önergeler ne yazık ki karşılıksız kalmıştır.

Çocuklara yönelik istismar, şiddet ve kötü muamelenin ortadan kaldırılması için Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin gerekli yasal düzenlemeleri acilen hayata geçirmesi gerekmektedir. Özellikle seçim bölgemiz olan Şırnak’ta son yıllarda artan taciz ve istismar vakalarının son bulması, faillerin gerekli cezaları alması ve çocukların kendilerini güvende hissedebilmeleri için derhal harekete geçilmelidir.